Dişotu tohumu acmella oleracea şifalı süs bitkisi
|
||||
Donlara karşı hassas çok yıllık şifalı süs bitkisidir. Anavatanı Güney Amerika olan bitki, uç kısma doğru kızaran, silindirik top şekilli çiçekler açar. Hızla gelişim gösteren bitki Altın sarısı çiçekleri ile kısa sürede ekildiği bölgeyi kaplar. Hayli dekoratif olan bitkinin şifalı özellikleri, güzelliğinden biraz daha az bilinir. Sıklıkla diş ağrısı çekenlerin, ağrılı bölgeyi uyuşturma amacı ile kullandıkları Diş otu üzerinde yapılan çalışmalar göstermiştir ki, bitki içinde kas gevşetici -analgesic- ajanlar barındırmaktadır. Yemek ve salatalara, az miktarda kıyılmış taze yapraklarının katılmasıyla farklı bir lezzet verir. Yaprakları haşlandığında ise bu kuvvetli tadı kaybederler ve bu şekilde ıspanak ya da pazı gibi tüketilebilirler. Hem taze hem de haşlanmış yaprakları sarımsak ve acı biberle zenginleştirilerek yenilebilir. Vitaminler yönünden oldukça zengindir. Çiçek kısmı ağızda çiğnendiğinde önce lezzetsizken, daha sonra ağızda sulanmaya ve boğazda nane yenilmiş gibi bir ferahlık hissine neden olurlar. Diş otunun şifalı bitki olarak diş ağrılarına iyi gelmesi dışında son yıllarda keşfedilen en önemli özelliği ise, doğal botoks olmasıdır. Botoks'un zehirli kimyasalları olmadan ve bölgesel felçlere sebep olmadan, ucuz ve doğal bir uygulama ile göz kenarındaki çatallar, yüz kırışıklıkları gibi estetik problemlere çözüm sunmaktadır. Bitkiden elde edilen ekstrakt bugün botoxun doğal alternatifidir. Tüm şifalı bitkileri kullanırken doktorunuza danışınız. Şifalı otları kurutma ve muhafaza etme: İnternet üzerinde ki sayısız websitesinde şifalı bitkilerin hangi dönemde, hangi hastalığa iyi geldiklerini ve hangi dönemde hasada uygun olduklarını kolaylıkla bulabilirsiniz. Ancak internet üzerinde arama yaptırırken, şifalı bitkinin Türkçe ismi yerine kesinlikle satış sayfalarımızda bulunan Latince ismi ile arama yapınız. Türkçe isimleri yöreden yöreye değişse de, şifalı bitkiler konusunda bilgi veren güvenilir websiteleri bitkinin Latince adını kesinlikle kullanmaktadırlar. Şifalı bitkilerin özelliklerini kaybetmeden, muhafaza edilebilmesi için bazı koşullara uyulması gerekmektedir. Demetler halinde baş aşağı asarak, havadar bir yerde kurutmak en tercih edilen yöntemdir. Saklama sırasında bitkinin bozulmasına sebep olan üç etken vardır. Rutubet, ısı ve ışık. Bu etkenlerin tesirini önlemek için, genel olarak bitkilerin serin, kuru ve karanlık yerde saklanması gerekir. Bitkiler kese kağıdı, bez torba, mukavva kutu, teneke kutu veya cam kavanoz içinde saklanmalıdır. Plastik torbalar bitkilerin muhafazası için uygun değildir. Plastik torba içine konan bitkiler kısa zamanda küflenir. Işık geçiren cam kavanozlar ise dolap içinde saklanmalıdır. Genellikle bitkiler ancak bir yıl saklanabilir. Toplanma tarihinden bir yıl sonra bitkiler etkilerinden mühim miktarda kaybetmeye başlarlar. Aktarlarda kötü koşullarda saklanan, açıkta gün ışığına maruz alanlarda, havalandırması yetersiz mekanlarda satılan şifalı bitkiler ne yazık ki yarardan çok üzerlerinde oluşan küf nedeni ile zarar verirler. Şifalı otların bünyesinde barındırdıkları uçucu yağ ve alkoller, bazı bitkilerde günler içerisinde etkilerini kaybedebilmektedir. Bazı şifalı otlar ise sadece tazeyken işe yaramakta, kurutulmuş olarak satılan bitkilerin ise hiçbir faydası olmamaktadır. Bunun en güzel örneklerinden biri kurutulmuş fesleğendir. Zengarden'dan alacağınız fesleğen ve reyhan tohumlarından, kısa sürede yetiştirebileceğiniz bu şifa kaynağı bitkinin, neredeyse tüm süpermarketlerde paketler halinde kurutulmuşu satılmaktadır. Yemeklerinize tat katmak için satın aldığınız bu baharın paketini açınca farkına varırsınız ki ne kokusu ne de aroması vardır. Oysa küçük bir saksıda dahi kolaylıkla yetiştireceğiniz tür tür fesleğenleri kuruttuğunuzda, üzerinden 1 yıl geçse dahi, içine koyduğunuz kabı her açtığınızda mutfağınızı hoş kokusuyla dolduracak kadar kalıcıdır aroması. Lezzetinden burada hiç bahsetmiyoruz. Siz de gerçekten sağlık ve deva bulacağınız şifalı bitkiler yetiştirmek istiyorsanız, kendi şifalı bitkiler bahçenizi şimdiden kurmaya başlayın. Kurutun, karıştırın kendi çaylarınızı, kendi pomad hatta mis kokulu sabunlarınızı yapın. |
Tohum ekimi
Şubat-Haziran ayları arasında ekim yapabilirsiniz.
Nasıl çimlendirilir ?
Sonbahar aylarında doğrudan dış mekâna, bahar aylarında ise iç mekânda üretim saksılarına ekimini yapın. Kaliteli nemli çimlendirme torfu yüzeyine ekilen tohumlar 1-2 mm elenmiş torf ile örtülür ve sulanır. Saksının nemini koruması için sulama altına konan bir tabak yardımıyla yapılır. Dış mekânda havalandırılıp gevşetilen ve tırmıkla düzlenen ekim tarhının yüzeyine ekilen tohumlar, 4-5 mm elenmiş torf toprak karışımı ile örtülüp, elle bastırılır ve sulanır.
Çimlenme 20-24°C de birkaç hafta içinde gözlemlenir. Gelişene dek toprak nemli tutulur. Elle alınabilir boya gelen filizler, son don tehlikesi geçmesinden sonra kalıcı yerlerine 30 cm mesafeli olarak dikilirler.
Bol gübreli toprak seven bitki, sık sık gübrelenmeli ve toprağı havalandırılmalıdır. Yarı gölge nemli toprak sever. Çok güneş alan alanlarda, toprağı iyi ve derin sulanmış olmalıdır.
Şifalı ve aromatik bir bitkidir. Yemeklerde salatalarda kullanılır ve tadı su teresini ve tarhunu anımsatır. Bitki kökleri dahil tamamı şifalı bitki kapsamında olup, kullanmadan önce hekime danışılması tavsiye edilir.
Bakımı ve diğer bilgiler
Bol gübreli toprak seven bitki, sık sık gübrelenmeli ve toprağı havalandırılmalıdır. Yarı gölge nemli toprak sever. Çok güneş alan alanlarda, toprağı iyi ve derin sulanmış olmalıdır.
Nerede yetiştirilir ?
Bahçe ve saksıda yeetiştirmeye uygundur.
Diğer
Bitki geleneksel tür olduğundan tohumu alınarak nesli devam ettirilebilir. Alınan tohumdan her yıl aynı kalitede bitki yetiştirebilirsiniz. Meyveden aldığınız tohumları oda sıcaklığında, nem, rutubet, ışık almayan serince bir çekmece içinde saklayınız. Bu aldığınız tohumları dikim öncesi yetiştirebilecek kişilerle paylaşınız ve onlara tohumun geleneksel olduğunu, sezon sonunda meyveden neslin devamı için tohum alması gerektiğini anlatınız. Ancak bu şekilde ülkemizde geleneksel tohumları kaybetmeden koruyabileceğimizi unutmayınız.
|
Ekim zamanı | : | Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran |
Yetiştirme yeri | : | Bahçe |
Özelliklerine göre | : | Saksıda da yetişen, Şifalı, Dekoratif, Geleneksel tohum |
Türüne göre | : | Şifalı bitki |
Hasat sezonu | : | İlkbaharda hasat, Sonbaharda hasat |